📖معرفی کتاب با دکتر نرگس خداخانی
ماه ششم،کتاب ششم :

“تئاتر بدن، رویکرد روانکاونه به بیماری های روان تنی”

پس از مطالعه این کتاب بی نظیر، شما درمانگر دیگری خواهید بود .
“کهیر من به خاطر شیرنیست، به خاطر مادربزرگه” ! کتاب با شرح تجربه شخصی نویسنده در ارتباط با واکنش بدنی اش به یک ارتباط پرفشار شروع میشود: ارتباط با یک مادربزرگ سلطه گر که با رفتنش از مزرعه تمام دانه های کهیر محو میشود!

دوگال با اشاره به این خاطره ضمن شرح تجربیات متعدد بیمارانی که از طریق نشانه های جسمی به آشفتگی های روانی واکنش نشان میدهند، پتانسیل روان تنی افراد را در لحظاتی تبیین میکند که روش های معمول برای مقابله با شرایط، ناکارآمد است. و با توصیف مثال های بالینی که در سرتاسر کتاب میاورد هر چه بیشتر درصدد روشن کردن این مفهوم است که چطور این شرایط ممکن است به ظهور مشکلات روان تنی منتهی شود.

به نظر میرسد تمامی تلاش دوگال برای تابانیدن نوری بر راه فهم رموز بدن_ذهن بدین جهت است که اغلب روانکاوان از حضور پدیده های روان تنی در بیماران بی اطلاع هستند چرا که بیماران اغلب از مطرح کردن آنها چشم پوشی میکنند و زمانی هم که این تظاهرات بخشی از تداعی های تحلیلی بیمار میشوند، معمولا تمایل دارند هیچ پیوند کلامی مرتبط با فانتزی زیر بنایی را آشکار نکنند .

همگی ما در قامت یک روانکاو بر این باوریم که زبان در ساختاربندی روان و درمان روانکاونه بسیار موثر است. اما نباید از این نکته غافل شویم که اینگونه نیست که در همه انواع ارتباطات از زبان استفاده خواهد شد. در تلاش برای دستیابی به هرنوع آگاهی از افکار مشخص، فانتزی ها یا شرایط متعارض خاص، که امکان دارد احساساتی قوی را با ماهیت دردناک یا بسیار هیجان انگیز بیدار کند، امکان دارد یک بیمار به جای فکر، فانتزی یا رویا، راه بروز علائم روان تنی را در پیش بگیرد. به نظر میرسد این نقطه میتواند یکی از بن بست های درمانی باشد که خطر یک تحلیل نا تمام را با خود به همراه دارد.

جویس مک دوگال که از برجسته ترین روانکاوان جهان بوده و کتاب ها و مقالاتش به زبان های گوناگون ترجمه و منتشر شده است به واسطه کنجکاوی بی حد و حصرش نسبت به هرآنچه ممکن است از فرایند روانکاوی فرار کند و در خارج از چارچوب تحلیلی به شکل عمل تخلیه شوند، “بدن” را به عنوان یکی از اسرار آمیز ترین مکان ها برای “عمل” شناسایی کرد و با شرح و تفصیل فرایند تحلیل بیمارانی که از اختلالات روان تنی رنج میبردند یکی از موثرترین کتاب ها در راه فهم اختلالات روان تنی را ارائه کرد .

او با بیان واقعیت هایی مانند اینکه واکنش های آلرژیک چطور میتوانند نوعی بیان جسمی تلاش برای محافظت از خود در برابر اشتیاق های عمیق لیبیدینال باشند ، یا اشاره به نفع ثانویه مهمی که ناخوشی های روان تنی در راستای حفظ مرزهای بدنی فرد ایجاد میکنند و اینکه چطور بیماری فیزیکی ممکن است به عنوان شاهدی برای زنده بودن فرد تفسیر شود و در عین اینکه ممکن است به سرعت به مرگ منتهی شوند ولی در وجهی متضاد تلاشی برای بقا نیز هستند، به همراه مثال های متعددی که در سراسر کتاب به آنها اشاره میکند، خواننده را شگفت زده میکند .

کتاب تئاتر بدن در یازده فصل تنظیم شده است. دوگال در فصل اول با عنوان “مادر” به بررسی تفاوت های هیستری و بیماری روان تنی میپردازد.و فصل دوم را با عنوان “خاستگاه بدن_ذهن” نامگذاری میکند و ضمن اشاره به اهمیت شروع استقلال فردی در آغاز شدن جهان نمادین، تشریح میکند که چگونه برای درک پدیده های روان تنی به یک مدل عملکرد ذهنی که به ما کمک کند تا شیوه زندگی روانی را از همان ابتدای شکل گیری آن در یک جهان پیشا نمادین که مادر نقش دستگاه تفکری نوزاد را بازی میکند مفهوم پردازی کند نیاز داریم.
سپس در فصل سه به تبیین مفهوم “محرومیت روانی” پرداخته و در فصل چهارم “زوج روان تنی:مادر و کودک” را به عنوان هسته مرکزی اختلالات روان تنی معرفی میکند. فصل های بعدی کتاب با عناوینی همچون ” درباب خواب و مرگ” ،”پراکندگی عواطف و بی عاطفگی”، “تحلیلگر و بیمار بی عاطفه”، “علت های قلبی” ، “سوگی که به اشک راه ندارد” و “یک بدن برای دونفر” در فصول 5 تا11 ضمن تشریح مفصل موردهای متفاوت از بیمارانش، پنجره ای جدید به رویارویی با ابژه تحلیلی می گشاید.

کتاب تئاتر بدن اولین بار توسط دکتر ترمه خسروی در سال 1398 ترجمه و به همت نشر قطره در 255 صفحه در قطع رقعی به چاپ رسید .و در 1399 به چاپ دوم رسید . ترجمه دیگر همین کتاب در پاییز 1400 با ترجمه داوود حسینی توسط نشر هنوز به چاپ رسیده است. شما می توانید نسخه الکترونیک این کتاب بی نظیر را از اپلیکیشن های طاقچه و فیدیبو تهیه کنید.