📖معرفی کتاب با دکتر نرگس خداخانی 
ماه پنجم ، کتاب پنجم

“شرم مهمان دیر خوانده گفتمان روانکاوی ست ؛ گفتمانی که به عواطفی مانند اضطراب، احساس گناه و سوگ میپردازد. اما چندی نمیگذرد که پژوهشگران توجه خود را به تجربه دردناک شرم معطوف داشته اند.” 
کتاب با این جملات آغاز میشود. جملاتی که بیش از هرچیز این سوال را بر می انگیزد که علیرغم فراوانی زیاد تجربه شرم در افراد مختلف چطور این موضوع  تا مدت ها از دید روانکاوان دور مانده است؟ آیا چیز شرم آوری در پرداختن به شرم وجود داشته است؟! 
در این بین سلمان اختر ، روانکاو هندی آمریکایی که از برجسته ترین و پرکارترین روانکاوان معاصر است، در کمال تواضع و فروتنی و شاید تاحدی مطابق آن بخش شرقی وجودش به سراغ این تجربه سخت و پیچیده رفته و آنرا از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داده است. اختر تحصیلاتش در روانپزشکی را درمرکز پزشکی ویرجینیا و سپس آموزش های روانکاوی را از انستیتو روانکاوی فیلادلفیا دریافت کرده است  و در حال حاضر استاد روانپزشکی در رفتارهای انسانی درکالج پزشکی جفرسون ویک تحلیلگر آموزش و نظارت در مرکز روانکاوی فیلادلفیا است.  “شرم” یکی از بهترین نوشته های وی و البته یکی از بهترین کتاب های موجود درباره این موضوع تاکنون است . این کتاب در سه بخش و یازده فصل نگاشته شده و به جز فصل ششم که کاملا نوشته خود اوست، وی در نگارش این کتاب از نظریات ده روانکاو برجسته دیگر نیز کمک گرفته و اینچنین به تمام زوایای پیدا و پنهان این غریب آشنا پرداخته است .
از نقاط قوت کتاب پرداختن به سه حیطه تحولی ، فرهنگی و بالینی در موضوع شرم است . اختر در بخش اول کتاب طی سه فصل به بررسی حیطه تحولی تجربه شرم میپردازد. در فصل اول ضمن بررسی مفصل یک مورد بالینی تحت عنوان “تشریح مفصل یک کودک” به نحوه شکل گیری احساس شرم در کودکان و چگونگی بروز و ظهورآن پرداخته است و در دو فصل بعدی ضمن بررسی مثال های بالینی متفاوت تغییرات تحولی این هیجان را در نوجوانان و بزرگسال بررسی کرده است. مطالعه مثالهای واقعی متعددکه تحت عنوان “نمای بالینی” در جای جای کتاب اورده شده است به فهم این روند تحولی کمک شایان توجهی خواهد کرد . 
بخش دوم کتاب شامل دو فصل است که در درباره شرم در حیطه فرهنگی نگاشته و تنظیم شده است . فصل چهارم کتاب که توسط آپورواشا نگاشته شده به جلوه های فرهنگی شرم و نحوه تبیین رفتار شرم آور در فرهنگ های متفاوت سخن گفته شده و در فصل پنجم ایرابرنر ضمن بررسی آیین مرگ نازی و زندگی آدولف هیلتر  به بررسی تاثیر شرم بر خودکشی و دیگر کشی پرداخته است. 
پس از همه این مقدمات درباره شرم، اختر شاهکار خود را در بخش سوم و در فصل ششم ارائه میکند: “شرم و بی شرمی”. او در این فصل ضمن بررسی همه نظریات موجود درباره شرم به مفهوم بی شرمی میپردازد و پدیده بی شرمی را دارای یک طیف پدیدارشناسانه توصیف میکند آنگونه که در قطب بهنجار به معرفی “بی شرمی تحول محور” و “بی شرمی منزلت محور” پرداخته و قطب آسیب شناسانه را با “بی شرمی دفاع محور” ، “بی شرمی تخلیه محور” و “بی شرمی نقص محور” معرفی میکند . با مطالعه این بخش خواهیم دید که چگونه اختر در برخی موارد بی شرمی را بهنجار و دارای ارزش تحولی شناسایی میکند . 
فصل های بعدی این کتاب با ظرافت ویژه ای به مفاهیمی همچون تنبلی و ارتباط آن با شرم و در نقطه مقابل آن رابطه اعتیاد به کار و شرم (فصل هفت) ، بیزاری از عذر خواهی و شرم در فصل هشت ، دیالکتیک شرم در مواجهه های درمانی بین فرهنگی در فصل نه ، نقش شرم در درمان پیروزی شیداوار و پارانویا در فصل ده و در نهایت در فصل یازدهم و آخر به بررسی شرم روانکاو میپردازد. 
به نظر میرسد مطالعه این کتاب نه فقط به جهت آشنایی با تجربه شرم و نحوه ادراک ، معنا دادن و پرداختن به آن در اتاق درمان ، که مساله شایع اغلب مراحعه کنندگان و نیاز ضروری همه درمانگران است ، بلکه به جهت آشنایی با متدلوژی تفکر اختر و نحوه فکرکردن و پردازش ذهنی او در مورد یک موضوع – اینجا ، شرم – نیز یکی از کتاب هایی ست که مطالعه آن می تواند برای همه درمانگران تحلیلی بسیار کمک کننده باشد. 
کتاب “shame”  در دسامبر 2015 توسط انتشارات Routlege   منتشر شد و در ایران آقایان میثم بازانی و مجتبی تاشکه آنرا ترجمه کردند و در بهار 1401 توسط انتشارات ارجمند در 272 صفحه و در قطع رقعی به چاپ رسیده است .